piątek, 8 listopada 2013

Samul inaczey Prusinowski?

Analizując dokumenty otrzymane od Pani Barbary natrafiłem na dość intrygujący wpis "Marianna Samulówna inaczey Prusinowska .... córka Kiliana Samula inaczey Prusinowskiego". Wpis ten znajduje się w akcie ślubu z 1825 roku. Ślub ten odbył się w Małym Płocku. Pan młody pochodził ze wsi Ptaki natomiast panna młoda ze wsi Samule. Nie chce w tym poście analizować całego dokumenty lecz tylko odnieść się do tego intrygującego wpisu.


Użycie słowa inaczej  oczywiście nasuwa przypuszczenie, że Samul to inaczej Prusinowski i znaczy to samo. 
Oczywiście jestem daleki od tego żeby na podstawie jednego dokumentu wyrokować, że nazwisko Samul powstało od nazwiska Prusinowski (i na początku XIX wieku nazwiska te było tożsame) ale hipoteza jest na tyle interesująca, że pokuszę się o pewne rozwinięcie. 
Nazwisko Samul powstało najprawdopodobniej od imienia Samuel i jest typowym nazwiskiem patronimicznym. Oczywiście wszystkim łatwiej było mawiać ci od  Samula zamiast Samuela, ci Samule zamiast Samuele - stąd powstało nazwisko w prostszej, wygodniejszej formie bez samogłoski e.
Załóżmy zatem, że w XVII-XVIII wieku pojawia się w okolicach dzisiejszej wsi Samule - Samuel Prusinowski,  który mógł być np. bartnikiem. Jak to jest w zwyczaju na jego dzieci i potomków okoliczna ludność będzie wołać Samule, tak jak do dziś we wsi Ptaki woła się: Wojtkowe, Rafałowe, Adelcine i mało kto potrafi dokładne powiedzieć kiedy i kim był ów Wojtek, Rafał itd. Nikt też nie kojarzy jakie mogli nosić nazwiska. Miejsce w którym żyje rodzina Samuela się rozrasta i pojedyncza chata zamienia się w niewielką wieś, która w 1827 roku ma 12 domów i 81 mieszkańców.
Przełom XVIII i XIX wieku to okres kiedy znaczny odsetek nazwisk uboższych warstw społecznych przybierał współcześnie nam znane formy. Częstym przykładem było też to, że jedno nazwisko dało początek kilku współczesnym. I tak mamy rodzinę Florczyk i Florczykowski, Szok i Śok, Cwalina i Cwaliński a nawet Czwalina. Były też przykłady kiedy pierwotne nazwisko zmieniało się w inną przezwiskową formę np. Naturalista, które zaczęła używać ta gałąź rodu Ptaków na których tak właśnie wołano. Dziś też dla odróżnienia w rodzie Ptaków stosuje się przezwiskowe określenia np: Cieplak, Pocekoj.
W metrykaliach przez niemal cały XIX wiek można spotkać takie przykłady dwu nazwisk. Może więc podobnie było z nazwiskiem Samul. Część rodziny Prusinowskich na których wołano Samule przyjęła to przezwisko jako nazwisko. Pamiętając jednak, że są z Prusinowskich w ważnych sprawach (wpisach metrykalnych) wyraźnie to zaznaczali. 



Oczywiście to na razie tylko "zgrabna" hipoteza, mam nadzieję, że w metrykaliach, które badam są informacje, które rzucą więcej światła na ten temat.




4 komentarze:

  1. Witam, również już 2 razy spotkałem nazwisko Prusinowski i Samul używane wzamian. Moi Prusinowscy inaczej Samulowie zamieszkiwali Rakowo Czachy par. Drozdowo od początku 18-tego wieku. Przywędrowali ze wsi Samule, par. Kolno.

    Pozdrawiam,
    Pawel.

    OdpowiedzUsuń
  2. Również Charubinowie po Petyonie/ Patynie inaczej "z Patynów", Bystry czyli Stachelek, Ugniewski vel Pycia

    OdpowiedzUsuń
  3. Prusinowska Katarzyna ur. 1814 Samule, zm. 1824-08-20 Rodzice: Andrzej Prusinowski inaczej Samul i Agnieszka z Pupkow. Dopisałem jako uzupełnienie artykułów i powyższych postów. Pozdrawiam Tomasz P.

    OdpowiedzUsuń
  4. I jeszcze data urodzona praprzodka o imieniu Kilian
    Prusinowski Kilian ur. 1758, zm.w Samule 1828-04-12 syn Łukasza i Ewy z Pupków.

    OdpowiedzUsuń

Komentarze publikowane będą po zatwierdzeniu.