sobota, 23 marca 2013

Jasiowe, Antkowe, czyli jak rodziny Ptaków w Ptakach zwano.

Odimienne i przezwiskowe zawołania rodzin Ptaków, które stosowano na przełomie XIX i XX wieku oraz cały XX wiek (niektóre z nich stosuje się do dziś)

Jasiowe, Jasiowy - od Jana Ptaka (1867 - 1928) s. Jakuba i Rozalii z domu Florczyk

Wiktorowe, do Wiktora - od Wiktora syna wspomnianego Jana i Barbary z domu Piątek
Jasiowy Antek, syn wspomnianego Jana i Małgorzaty z domu Prusinowskiej (druga żona Jana)
Adelcine, do Adelci - określenie to dotyczy rodziny Gugnackich ale wzięło się od imienia córki Jana i Małgorzaty, Adeli, która wyszła za mąż za Bronisława Gugnackiego.
Wojtkowe - od imienia Wojtek, kuzyni Jana Ptaka
Cieplaki, do Cieplaka - mogło powstać od słowa "ciepły" w znaczeniu "wolny", lub "mało zaradny"
Antkowe - od imienia Antek

Franowe - od imienia Franciszek, Franek
Do Krawca do Wnuka,źniej do Cygana, typowo przezwiskowe.
Pocekaj, Pocekoj - typowe przezwiskowe zawołanie od słowa "poczekaj", "czekaj", "cekaj". Powstało jako przezwisko osoby bardzo szybko mówiącej i nadużywającej słowa "cekaj"
Dudaki - od nazwiska Duda, rodzina Ptaków mieszkająca między wsiami Ptaki i Samule.
Ulisiny - od imienia Ulisia, Ulisiny Oleś dotyczyło Aleksandra Ptaka mieszkającego na Kępine. Aleksander był synem Władysława (brata Jana).

Dziś nie wszystkie rodziny mieszkające w Ptakach i noszące nazwisko Ptak są przekonane o swym pokrewieństwie. Świadomość  pokrewieństwa zanika przecież w odległych pokoleniach. Dlatego myślę warto przytoczyć fragment tekstu Jacka Kaczmarskiego pt. "Nasza klasa"


Własne pędy, własne liście zapuszczamy każdy sobie
I korzenie oczywiście na wygnaniu, w kraju, w grobie
W dół, na boki, wzwyż ku słońcu, na stracenie, w prawo, w lewo
Kto pamięta, że to w końcu jedno i to samo drzewo...


Wszyscy więc my ... jedno i to samo drzewo..

Wykaz zebrałem z przekazów rodzinnych (szczególne podziękowania dla Jadwigi Rydel), mam świadomość, że jest on niepełny dlatego osoby zainteresowane zawołaniami zapraszam do wspólnego, rozszerzenia i  uszczegółowienia w/w tematu. 

Chcę też wszystkich uświadomić, że podobne zawołania stały się przyczynkiem do powstania nazwisk dwuczłonowych, czego najlepszym przykładem są rodziny góralskie z ich zawołaniami np. Bułecka, Curuś, Matus, Jasiów i inne.



Siostry z d. Ptak "Jasiowe", Adela Gugnacka (niższa) i Eleonora Jusińska. Zdjęcie z końca lat 80-tych XX wieku.


Fragment mapy wsi Ptaki ( tzw. Ptaki Górne)
1. Siedlisko Jasiowe, podzielone później na Wiktorowe i Jasiowego Antka
2. Siedlisko rodziny Wojtkowych
3. Siedlisko rodziny Do Krawca,  Wnuka, Cygana

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Komentarze publikowane będą po zatwierdzeniu.