niedziela, 23 czerwca 2013

Turośl i okolice w XIX wieku.

Miejscowości Suwalszczyzny i ziem przyległych w końcu XIX w.
Wybór na podstawie „Słownika Geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich“, tom XII, XV.

Oryginalny tekst pełen jest skrótów, które utrudniają szybkie zrozumienie i przyswojenie tekstu. Dlatego też pozwoliłem sobie uwspółcześnić poniższy tekst.
Turośl - inaczej Bączki, osada kościelna, powiat kolneński, gmina i parafia Turośl, posiada kościół parafialny drewniany, wzniesiony w roku 1873, pokryty blachą roku 1887, sąd gminny, urząd gminny, szkołę początkową. W 1827 r. było 3 domy, 21 mieszkańców.
Gmina Turośl posiada 12,429 mórg lasów rządowych, 336 mórg łąk rządowych na Serafinie, 317 na Łachach, 1359 na Lemanie, 34,456 mórg gruntu włościańskiego i 8855 mieszkańców (56 protestantów i 30 żydów).
W skład gminy wchodzą następujące wsi, wyłącznie zamieszkałe przez Kurpi: Adamusy, Bączki, Cieciory, Cieloszka, Jurki, Ksebki, Klękor, Krusza, Leman, Łączki, Łacha., Nowa Ruda, Podgórze, Podpiłki z os. leśną Olszynka, Piekło, Pupkowizna, osada Pudełko, Potasie z osada Ciaki, Świnia z osadą Czarnybród, Serafin, Szablaki Puszczańskie, Trzcińskie, Turośl, Wanacya, Wyżega, Zimna i Zejfryd. Z pomiędzy wsi obszerniejsze: Łączki i Łacha (po 2000 mórg), Cieciory i Leman (po 1700 mórg), Ksebki (1800 mórg), Nowa Ruda (1600 mórg).
Turośl powstała w końcu zeszłego stulecia; pierwotnie była to osada leśniczego. W 1805 r. staraniem Michała Szaniawskiego, leśniczego i wójta gminy, zbudowano na wzgórzu kościół, filię parafii Kolno. Włościanie wsi okolicznych zobowiązali się utrzymywać proboszcza i zbudować plebanię. Wsie: Cieciory, Cherubin (Charubin), Cieloszka, Krusza, Leman, Nowa Ruda, Pieklik, Pupki, Potasie, Popiołki, Serafin, Trzcińskie, Wanacya zobowiązały się dawać na utrzymanie kapelana w Turośli 300 złotych polskich, 39½ korców żyta, 30 korców jarżyny, 63 centnara siana i 1 morgę ogrodu z każdych 10 domów. W 1819 r. znajdujemy osadę nadleśniczą, podleśnego, komornika i kapelana, razem 20 mieszkańców. W 1827 r. 3 domy i 21 mieszkańców. Okrąg leśny Turośl wchodzi w skład straży Nowa Ruda; ma 810 mórg lasu sosnowego gdzie; ruda, bursztyn, zające i cietrzewie. Turośl, parafia filialna, dekanat kolneński, 4327 dusz. Lu. Krz.

 Turośl i okolice - fragment mapy z XIX wieku.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Komentarze publikowane będą po zatwierdzeniu.